GIỚI THIỆU SÁCH THĂNG LONG KINH KÌ - KẺ CHỢ
Thăng Long Kinh Kì - Kẻ Chợ là tựa sách mới nhất trong Tủ sách Kiến thức Di sản của Nhà xuất bản Kim Đồng do các tác giả Nguyễn Quốc Tín, Nguyễn Huy Thắng dày công biên soạn.
Hơn 300 trang sách, Thăng Long Kinh Kì - Kẻ Chợ đã phác họa một bức tranh sống động về văn hóa - phong tục - lịch sử - con người của Hà Nội xưa, trong những biến thiên của thời cuộc.
Men theo dòng chảy lịch sử, bức tranh Thăng Long - Hà Nội được các tác giả tái hiện cô đọng trong hai thời đoạn ấn tượng, ghi nhận nhiều sự thay đổi sâu sắc, trong dấu tích văn hóa, lịch sử, chính trị, xã hội.
*
Giáo sĩ Alexandre de Rhodes đã phải trầm trồ khẳng định về đô thị mở sầm uất và hoành tráng bậc nhất khi ấy, nơi “kinh đô có tới hai vạn nóc nhà, các đường phố chính đều rộng rãi… có ba đường phố dài tới ba dặm”, là: “Thành phố lộng lẫy ngang hoặc hơn so với Venise”.
Bắt đầu từ thời Lê Trung hưng, Thăng Long - Hà Nội bước vào triều đại đặc biệt: vừa có vua, vừa có chúa. Không chỉ là trung tâm chính trị và văn hóa, Thăng Long giờ đây còn là trung tâm kinh tế của đất nước, nơi tập trung 30 ngành sản xuất thủ công và là đầu mối thương nghiệp của cả nước, kể cả các nước phương Tây lớn như Hà Lan, Anh, Pháp, Bồ Đào Nha…
Các khu phố buôn bán, khu sĩ hoạn, khu vực hành chính, kể cả vương phủ cùng đan xen nhau, trong nhiều trường hợp còn hòa quện vào nhau, như khu phủ chúa gần các làng nghề, phường thợ, khu sĩ hoạn gần nơi buôn bán. Giải thích cách gọi Kẻ Chợ để chỉ đất và người Thăng Long, cũng là từ những hình dung sơ phác về đô thị thời này.
Như cách tác giả giới thiệu: “Thời Lê Trung hưng, Đông Kinh còn có tên là Kẻ Chợ. Ban đầu tên gọi này chỉ dành để chỉ khu vực buôn bán, sản xuất, gắn với đời sống dân sinh. Dần dần, người ta gọi chung cả kinh đô (Hoàng thành và phủ Chúa) là Kẻ Chợ, hoặc Thăng Long - Kẻ Chợ, để phân biệt với Thăng Long của các triều đại Lí, Trần.”
Ở cuốn Thời Lê - Trịnh, bên cạnh những trang tái hiện lịch sử hỗn loạn thời “lưỡng đầu chế”, một Thăng Long điêu tàn, những vị vua không ngai - tham vọng mà nhu nhược, người đọc được đón nhận những ghi chép tươi mới, đầy chất thơ và phong vị về một vùng đất Kinh Kì - Kẻ Chợ hào hoa, hội tụ nhiều nét đẹp, trong cả dân gian lẫn nghệ thuật thời trung đại. Từ kiến trúc phủ chúa, danh thắng quanh Hà Nội, đến lịch sử các ngành nghề thủ công của 36 phố phường… Tất thảy tạo nên bức tranh đa màu, nhiều cung bậc.
Đến thời Tây Sơn, nhà Nguyễn, Thăng Long mang một diện mạo mới. Qua áng văn chương và chứng cứ lịch sử, với tên mới Hà Nội do nhà Nguyễn đặt ra, người ta vẫn quen gọi nôm na Kẻ Chợ thuở nào. “Chất Kinh Kì” và “Chất Kẻ Chợ” vẫn như một nét son của đô thị lộng lẫy, vừa trang nghiêm, vừa dân dã, nhất là giàu có văn hóa truyền thống. Ta có thể bắt gặp những áng văn nho nhã, viết về đường thuyền Kẻ Chợ, nhiều đoạn mô tả thú vị về sông, lạch, hồ quanh Thăng Long. Hay vai trò của vua Minh Mạng với Thăng Long, các di tích Chùa Báo Ân, Đền Ngọc Sơn… còn mãi trong kí ức một thời.
*
Thăng Long Kinh Kì - Kẻ Chợ của nhóm tác giả Nguyễn Quốc Tín, Nguyễn Huy Thắng không chỉ dừng lại ở những nội dung biên soạn, tổng hợp các nguồn tư liệu về Thăng Long, Hà Nội xưa. Điểm đáng quý ở tập sách là tác giả vận dụng tài tình nhiều điểm nhìn để soi chiếu một khía cạnh đặc trưng của Thăng Long - Hà Nội: “chất Kinh kì” và “chất Kẻ Chợ” song hành, hội tụ ở đất và người Hà Nội.
Lối viết ngắn gọn, ưu tiên đặc tả các sự kiện hoặc nhân vật lịch sử gắn với Thăng Long trong giai đoạn từ thế kỉ XVI - đầu thế kỉ XIX, đi kèm với những bình luận hóm hỉnh, hai cuốn sách đã làm sáng tỏ ý tưởng chủ đề. Đó là phục dựng bức tranh Hà Nội xưa với chất Kẻ Chợ sống động, gắn với lịch sử, phát huy qua các khía cạnh đời sống xã hội và dân sinh, hay trong tư cách quần thể phố - phường.
Cuốn sách được biên soạn đầy tâm huyết, ngoài các bài ngắn như những lát cắt về con người, lịch sử, văn hóa nghệ thuật… cuốn sách còn có phần Niên biểu tóm lược các mốc thời gian quan trọng, gắn với các sự kiện nổi bật của Thăng Long - Hà Nội, giúp bạn đọc dễ theo dõi và tra cứu thêm.
300 trang viết hứa hẹn là một cuốn sổ tay thú vị, tản mạn về Thăng Long Kinh Kì - Kẻ Chợ giữa bao biến thiên binh lửa và những cuộc đổi dời ngôi vị.
Với bạn đọc trẻ hôm nay, chắc chắn dấu ấn Thăng Long - Hà Nội xưa sẽ còn được phục dựng trong suy tư, trong cả những trăn trở giữ gìn nét đẹp Hà Nội hơn một nghìn năm tuổi.
Nhà xuất bản Kim Đồng trân trọng giới thiệu./.
GIỚI THIỆU SÁCH THĂNG LONG KINH KÌ - KẺ CHỢ
(1) Thời Lê - Trịnh
(2) Thời Tây Sơn và nhà Nguyễn
Tác giả: Nguyễn Huy Thắng - Nguyễn Quốc Tín
Khuôn khổ: 14, 5 x 20, 5 cm
Số trang: 156
Giá bìa: 60,000đ/cuốn
