cart.general.title
Charles Darwin

Charles Darwin

            Charles Darwin tên đầy đủ là Charles Robert Darwin. Ông sinh ngày 12 tháng 2 năm 1809, tại Shrewsbury, Shropshire, Anh. Ông qua đời ngày 19 tháng 4 năm 1882, tại Downe, Kent.

      Charles Darwin là nhà tự nhiên học người Anh nổi tiếng. Học thuyết của ông khẳng định tiến hóa diễn ra bằng con đường chọn lọc tự nhiên đã trở thành nền tảng cho ngành nghiên cứu tiến hóa hiện đại.

            Quý ông nhã nhặn sống ẩn mình nơi thôn dã đã làm đảo lộn cả xã hội thần quyền thời Victoria khi đề cập đến thực tế động vật và con người có một tổ tiên chung. 

            Thế nhưng, học thuyết sinh học không bị ảnh hưởng bởi quan điểm tôn giáo của ông đã lôi cuốn tầng lớp đang dần lớn mạnh gồm các nhà khoa học chuyên nghiệp thời ấy.

            Và cho đến khi ông qua đời, khái niệm về thuyết tiến hóa đã lan truyền khắp các lĩnh vực, từ khoa học, văn học, đến chính trị. Darwin, khi mất, đã được chôn cất tại Tu viện Westminster, London, là nơi an nghỉ cuối cùng của các vị vua, hoàng hậu, nhà thơ, nhạc sĩ, nhà khoa học, chính trị gia - đây là vinh dự cao quý dành cho một công dân Anh. [i]

            Darwin đã nhen nhóm công cuộc nghiên cứu học thuyết táo bạo, quả cảm của mình vào năm 1837, sau khi trở về từ chuyến đi vòng quanh thế giới trên tàu Beagle. Nhưng ông hoàn toàn giữ cho riêng mình. Phải mãi đến hai thập kỷ sau, ông mới công bố đầy đủ học thuyết của mình trong cuốn On the Origin of Species (1859) – Về Nguồn Gốc Các Loài, một cuốn sách có ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội và tư tưởng phương Tây hiện đại.

***

                                      Darwin là con trai thứ hai của tiến sĩ xã hội học Robert Waring Darwin và bà Susannah Wedgwood. Ông ngoại của ông, Josiah Wedgwood, là một kĩ nghệ gia ngành gốm, một nhà công nghiệp quan tâm đến tiến bộ khoa học và phản đối chế độ nô lệ.[ii] Ông nội của Darwin, Erasmus Darwin, một thầy thuốc có tư tưởng tự do, một nhà thơ được yêu thích thời kỳ trước Cách mạng Pháp. Đặc biệt, ông là tác giả của Zoonomia Zoonomia; or the Laws of Organic Life (1794 - 1796) (Zoonomia; hay Các quy luật của Đời sống hữu cơ (1794 - 1796) là một tác phẩm y học gồm hai tập về bệnh lý, giải phẫu, tâm lý học và hoạt động của cơ thể.

            Charles Darwin mồ côi mẹ năm ông lên tám. Cậu bé Charles được ba người chị gái chăm sóc. Cậu bé nem nép kính sợ trước người cha nghiêm khắc, nhưng cũng được học hỏi nhiều từ kiến thức của ông.

            Ở trường, cậu bé ghét cay ghét đắng phải học vẹt các môn học kinh viện như văn hóa và văn học Hy La. Khoa học khi ấy được coi là phi nhân, vô đạo trong các trường công lập Anh. Và vì say mê môn hóa học, Darwin đã bị hiệu trưởng của ông xỉ vả và bị bạn bè trêu chọc là “thằng Gas”.

            Cha của Charles, vốn coi cậu con trai 16 tuổi chỉ là thằng nhóc ham chơi, mê môn bắn súng, đã gửi cậu thẳng đến học ngành y tại Đại học Edinburgh vào năm 1825. Sau này, Darwin đã tạo ấn tượng rằng ông đã học được chẳng mấy trong hai năm ở Edinburgh. Nhưng thực tế, có những kinh nghiệm xương cốt cho ông sau này, được hình thành tại đây. Thời đó, không một trường Đại học Anh quốc nào có thể tốt hơn Đại học Edinburg về giáo dục khoa học. Chàng trẻ tuổi Charles được dạy để hiểu về các loại đá được hình thành từ thời nguyên thủy và phân loại thực vật theo “hệ thống tự nhiên”. Tại Bảo tàng Edinburgh, ông được John Edmonstone, một nô lệ Nam Mỹ được giải phóng giảng giải về các loài chim, xác định các tầng đá, cũng như hệ động vật và thực vật của châu Mỹ.

            Quan trọng hơn, tại Edinburg, Darwin được tiếp xúc với các quan điểm khoa học cấp tiến nhất của châu Âu, bởi Đại học Edinburgh thu hút những người bất đồng chính kiến ​​Anh, những người bị cấm tốt nghiệp tại các trường đại học Anh giáo từ Oxford và Cambridge. Darwin cũng đã phải chứng kiến ​​những hình phạt mà xã hội dành cho một cá nhân làm khoa học khi ấy khi giữ quan điểm khác với những quan điểm chính thống đương thời.

            Khi sưu tầm các con sên biểnbút biển trên bờ biển gần trường, Charles được đi cùng Robert Edmond Grant, một nhà tiến hóa học cấp tiến và học trò của nhà sinh vật học người Pháp Jean-Baptiste Lamarck. Một chuyên gia về bọt biển, Grant trở thành thầy hướng dẫn của Darwin, dạy anh về sự phát triển và mối quan hệ của động vật biển không xương sống nguyên thủy, mà Grant tin rằng đang nắm giữ chìa khóa để giải mã những bí ẩn xung quanh nguồn gốc của những sinh vật phức tạp hơn.

            Darwin, được ông khuyến khích theo đuổi những câu hỏi lớn hơn của cuộc sống thông qua một nghiên cứu về động vật không xương sống, đã tự quan sát trên ấu trùng của loài thảm biển và công bố phát hiện của mình tại các hội khoa học của sinh viên.

            Chàng trai trẻ Darwin đã học được nhiều điều trong môi trường trí tuệ phong phú ở Edinburgh, nhưng không phải là nghề y: anh kinh hãi môn giải phẫu, và môn phẫu thuật làm anh phát ốm.

            Cha của Darwin đã rất sắc sảo khi nhận ra rằng nhà thờ có lẽ sẽ là nơi phù hợp hơn với một nhà tự nhiên học chẳng có cao vọng gì lớn lao, đã quyết định chuyển con trai sang trường đại học thuộc về Cơ đốc giáo, Cambridge năm 1828.  

            Đó là một sự thay đổi hoàn toàn về môi trường học tập, Darwin giờ được giáo dục như một quý ông Anh giáo. Darwin cưỡi ngựa, bắn súng, uống rượu, đam mê sưu tập bọ cánh cứng với hội bạn mới, và lấy bằng Cử nhân Nghệ thuật năm 1831, tốt nghiệp ở vị trí thứ mười. Tại đây, lần đầu tiên anh được tham dự một chuyến khảo sát địa chất tại xứ Wales vào năm 1831.  

            Tràn đầy cảm hứng từ cuốn du ký của Alexander von Humboldt về chuyến đi tại các khu rừng Nam Mỹ, Darwin đã hào hứng nhận lời mời tham dự chuyến thám hiểm Mũi Tierra del Fuego, nằm ở phía nam của Nam Mỹ, trên chiếc hải thuyền hai buồm được đóng mới Beagle. Darwin không phải chèo thuyền như một nhà tự nhiên kiêm phẫu thuật học nghề, mà là một quý ông trẻ tuổi có tiền tự tài trợ, trở thành bạn đồng hành với ngài thuyền trưởng 26 tuổi, Robert Fitzroy, một chàng quý tộc trẻ sợ nỗi cô đơn trên đài chỉ huy.

            Mục tiêu trong chuyến đi của Fitzroy là khảo sát vùng duyên hải Patagonia để tạo thuận lợi cho thương mại của Anh và đưa về bản xứ ba thổ dân Tierra del Fuego đã được đưa đến Anh và rửa tội theo Kitô giáo.

            Darwin đã tự trang bị cho mình vũ khí, sách (Fitzroy cho ông mượn tập 1 cuốn Nguyên lý Địa chất của Charles Lyell) và những lời khuyên về việc bảo quản các tiêu bản động vật từ các chuyên gia của Sở thú London.

            Tàu Beagle giương buồm rời Anh hướng về Nam Mỹ vào ngày 27 tháng 12 năm 1831.

***

            Chuyến đi vòng quanh thế giới ấy đã rèn đúc nên chàng trẻ tuổi Charles Darwin 22 tuổi. Năm năm, chịu đựng những khó khăn về thể chất, trải qua những hoàn cảnh khắc nghiệt về tinh thần, gần như bị giam cầm bên trong những bức tường của con tàu trong chuyến hải trình đằng đẵng, nhưng bù đắp lại là những cơ hội có một không hai trong đời được mở mang tầm mắt giữa rừng rậm Brazil và dãy núi Andes, đã mang lại cho Darwin một tinh thần học thuật nghiêm túc, mới mẻ.  

            Là một nhà tự nhiên học, anh có thể rời tàu trong thời gian dài, theo đuổi những mục tiêu nghiên cứu cá nhân. Chàng trẻ tuổi chỉ ở trên tàu 18 tháng trong hành trình năm năm.

            Sự phong phú đến mức rợn ngợp của tự nhiên khiến Darwin sửng sốt bàng hoàng. Vào những ngày biển lặng, thoát khỏi những cơn say sóng khủng khiếp, đầu óc anh tràn ngập vô vàn câu hỏi, về những sinh vật phù du xinh đẹp sống dưới đáy đại dương, chẳng màng con người ngó ngàng tới; về những dải vỏ sò “bỗng” xuất hiện trên những dãy núi cao (có phải chúng trồi lên từ tầng sâu đại dương?), sự phong phú đến mức xa xỉ của tự nhiên rừng mưa nhiệt đới Brazil khiến cho anh chìm đắm trong cơn hân hoan choáng ngợp bất tận.

            Những hóa thạch mà anh phát hiện được càng nung nấu trong anh những câu hỏi bùng nổ. Tìm kiếm các hóa thạch giống như một mối tình lãng mạn với chàng Darwin trẻ tuổi. Nó đẩy anh vào cơn suy nghĩ miên man về thế giới nguyên thủy và điều gì đã khiến những con thú khổng lồ đó chết đi, giống loài đó tuyệt chủng.

            Với Darwin, sự huy hoàng hào phóng vượt sức tưởng tượng của tự nhiên đã bù đắp tất thảy những nguy hiểm đến từ nhiều hướng trong rừng rậm, thổ dân với sự nghi ngờ không hề phi lý với người da trắng, những cơn sốt do nhện độc đốt, ong bắp cày…

            Anh cũng chứng kiến và đau xót trước nạn diệt chủng mà người da trắng tiến hành với các thổ dân Nam Mỹ.

***

            Trong chuyến đi vòng quanh thế giới ấy, Darwin đã hoàn thành 770 trang nhật ký,  1.750 trang ghi chú, 12 danh mục gồm 5.436 mẫu da, xương và các tiêu bản, và chìm đắm trong những câu hỏi chưa có lời đáp: Các loài chim sẻ sống ở những hòn đảo khác nhau trong quần đảo Galapagos liệu có phải là những loài khác biệt? Tại sao những loài lười đất khổng lồ lại tuyệt chủng? Tàu Beagle giương buồm về Anh mang theo chàng Darwin trẻ tuổi đau đáu với những câu hỏi mà anh sẽ dành cả cuộc đời để giải đáp cho thế giới.

            Darwin đặt chân lên đất liền vào tháng 10 năm 1836, khẩu súng đã nhường chỗ cho cuốn sổ tay bất ly thân, nhen nhóm trong mình niềm can đảm dám nhìn xa hơn những ước định của thời đại, tìm cho mình những câu trả lời mới.

***

            Trở về từ chuyến hành trình vòng quanh thế giới, với khoản trợ cấp hàng năm 400 bảng hàng năm từ cha mình, Darwin giờ đã ổn định cuộc sống giữa các quý ông thành thị với tư cách là một nhà

 địa chất lịch lãm.  

            Ông trở thành hội viên mới của Hiệp hội Địa chất vào tháng Giêng năm 1837, đóng vai trò thư ký của hội này sau đó. Darwin trở nên nổi tiếng nhờ khi cuốn nhật ký được xuất bản dưới tiêu đề Journal of Researches into the Geology and Natural History of the Various Countries Visited by H.M.S. Beagle (1839).  

            Với khoản tài trợ trị giá 1.000 bảng Anh, gây quỹ được thông qua mạng lưới Cambridge, ông đã mới được các chuyên gia giỏi nhất và xuất bản bản mô tả các mẫu vật, tiêu bản của mình trong cuốn Zoology of the Voyage of H.M.S. Beagle (1838–43).  Tên tuổi Darwin lên như diều gặp gió, ông trở nên nổi tiếng khắp thành Luân Đôn.

            Chính trong những năm đầy bất ổn dân sự sau Đạo luật cải cách đầu tiên (1832), Darwin đã phác thảo học thuyết tiến hóa của mình. Và càng hoàn thiện nó, ông càng đi xa khỏi những chuẩn mực đạo lý mà thần quyền quy định cho xã hội phương Tây thời kỳ đó.

            Tại Đại học Phẫu thuật Hoàng gia, nhà giải phẫu học nổi tiếng Richard Owen đã phát hiện ra rằng hộp sọ mà Darwin mang về từ Uruguay thuộc về Toxodon, là một tiền thân có kích thước bằng hà mã của loài capybara – chuột lang Nam Mỹ. Điều đó cho thấy rằng động vật có vú ở Nam Mỹ đã được thay thế bằng chính loài của chúng theo một số luật tiến hóa chưa từng được biết.

            Tại Hiệp hội Động vật học, nhà nghiên cứu chim John Gould tuyên bố rằng các loài chim sẻ sống tại các đảo khác nhau trong quần đảo Galapagos không phải là những loài khác nhau mà tất cả đều là chim sẻ, là những phiên bản khác nhau để thích nghi với những điều kiện tự nhiên khác nhau.

            Trong hai năm, Darwin lấp đầy những cuốn sổ tay của mình bằng các ghi chép. Ông cho rằng tiến hóa không phải là một cái thang để có loài trên cao, có loài dưới thấp; tiến hóa là những nhánh cây tỏa về mọi hướng, dành cơ hội cho tất cả những loài biết thích nghi.

            Darwin chia sẻ quan điểm của mình với một nhóm nhỏ các nhà khoa học thân cận, họ giúp ông tin tưởng thêm vào những suy nghĩ “dị giáo” của mình.

            Nhưng đứng trước những tư tưởng đầy thành kiến trong xã hội lúc ấy, Darwin biết mình sẽ bị coi là báng bổ, bị kết tội là làm nhân loại suy đồi, phá hủy các biện pháp tinh thần nhằm bảo vệ của trật tự xã hội.

            Do đó, bắt đầu cuộc sống hai mặt của Darwin, sẽ kéo dài trong hai thập kỷ, ông kín đáo giấu đi quan điểm thật sự của ông cho rằng – con người không hề là vương miện đội trên đỉnh của sự sáng tạo, loài người chẳng hề cao quý hơn loài ong, muôn loài đang tồn tại đều đang trên con đường tiến hóa của mình.  

***

            Tim đập nhanh và các vấn đề về dạ dày ảnh hướng đến sức khỏe của Darwin vào tháng 9 năm 1837. Căng thẳng đã khiến ông phải đến Cao nguyên Scotland để nghỉ ngơi vào năm 1838.

            Ông chuyển hướng nghiên cứu “các vạch song song” chạy trên các sườn núi Glen Roy, một hiện tượng địa chất ông nhận thấy rất giống các vách đường bờ biển mà ông từng thấy ở Chile. Sức khỏe hồi phục đáng kể.           

 

Tác phẩm của Charles Darwin

Chưa có sản phẩm nào trong nhóm này !