Nhà thơ Quang Dũng - Người mang trong trắng đi tìm thanh cao

Nhà thơ Quang Dũng tên thật là Bùi Đình Diệm, sinh ngày 3 tháng 5 năm 1919 (theo bản khai lí lịch gửi Hội Nhà văn Việt Nam), từng tham gia Đoàn Võ trang Tuyên truyền Biên khu Lào - Việt (“đoàn binh Tây Tiến”). Tác phẩm văn học nổi tiếng nhất của ông - thi phẩm Tây Tiến (1949) - được viết trong giai đoạn này. Bài thơ là một trong những sáng tác nổi bật của giai đoạn Văn học Kháng chiến (1945 - 1954).

Quang Dũng thành danh với vai trò nhà thơ, nên ít người biết ông còn là một họa sĩ chính danh. Trong bản khai lí lịch ngày 12 tháng 4 năm 1961, phần “làm việc gì”, ông ghi: “Họa sĩ thuộc ngành Hội họa, chi hội Văn Nghệ Liên khu 3 - năm 1952”. Đến nay, tác phẩm hội họa của Quang Dũng thất lạc nhiều, còn lại tròm trèm vài chục tranh màu nước, phác thảo, kí họa… dù vậy, cũng tương đối đủ để đánh giá về góc hội họa trong con người ông. Chưa có tài liệu cụ thể về nơi ông theo học mĩ thuật, chỉ có thể phỏng đoán rằng ông học vẽ thời phổ thông, theo chương trình từ xa (Cours ABC de Dessins par correspondance), gửi bài tập sang Pháp để chấm, sau đó nhận tiếp bài tập từ Pháp chuyển về, tiền học thanh toán bằng tem thư. Nhiều họa sĩ thành danh cũng học theo cách này, như họa sĩ Năng Hiển, họa sĩ Thy Ngọc…

Sau một thời gian sưu tầm và biên soạn, với sự giúp đỡ của gia đình nhà thơ Quang Dũng, Nhà xuất bản Kim Đồng trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc tuyển tập: Nhà thơ Quang Dũng - người mang trong trắng đi tìm thanh cao. Cuốn sách được xuất bản nhân dịp 100 năm ngày sinh thi sĩ - họa sĩ, phần nào tỏ bày cuộc đời nghệ thuật của ông. Chúng tôi chủ ý sắp xếp tranh và thơ ông theo trình tự thời gian, nhằm khắc họa rõ nét hơn hành trình nghệ thuật song hành với những trải nghiệm đường đời. Thơ Quang Dũng có nhiều dị bản, bản in trong sách dựa theo bút tích của ông trong các sổ tay, tài liệu… được gia đình và bạn bè gìn giữ.

Nhà xuất bản Kim Đồng

“Thơ Quang Dũng không chỉ “Thi trung hữu họa”. Nhiều bài thơ được thi sĩ chép ra sổ tay còn có tranh đi kèm. Ông thích tự làm bìa, tự minh họa cho thơ và bút kí của mình. Dường như người

nghệ sĩ tài hoa ấy mong muốn những đứa con tinh thần có được sự hài hòa tuyệt đối.”

Họa sĩ TÔ CHIÊM