Vitali Valentinovich Bianki (1894-1959) là một nhà văn người Nga gốc Ý, chuyên viết cho thiếu nhi, chủ đề yêu thích của ông là thế giới tự nhiên.[i]

Vitali là một trong ba người con trai của ông Valentin Lvovich Bianchi (1857-1920), một nhà côn trùng học làm việc tại Bảo tàng Động vật học của Viện Hàn lâm Khoa học Nga. Cậu bé cùng các anh em traigần như trải qua thời thơ ấu của mình trong khuôn viên của bảo tàng.[ii]

Cậu bé Bianki thừa hưởng từ cha niềm đam mê dịch chuyển, quan sát cuộc sống hoang dã. Trong một kỳ nghỉ hè, cậu theo cha đi chuyến điền dã đầu tiên trong đời, và chuyến đi đã thay đổi hoàn toàn cuộc đời cậu. Cậu khám phá ra bên trong mình, niềm đam mê với thế giới tự nhiên, với rừng và muông thú – tất cả sống động và rực rỡ dưới ánh mặt trời, chứ không chỉ là những tiêu bản nhồi bông hay mô hình phỏng dựng trong viện bảo tàng. 

Bianki tốt nghiệp Ban Khoa học Tự nhiên của Khoa Vật lý và Toán học của Đại học Petrograd năm 1916 với chuyên ngành điểu học – chuyên nghiên cứu về các loài chim. Anh cũng theo học hội họa tại Học viện Nghệ thuật St.Petersburg, điều này giúp anh sau này có thể kí họa cây cối và động vật.[iii]

Sau Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917, Bianki được cử đến Siberia. Ở đó, anh trở thành một thày giáo dạy Sinh học tại thành phố Biisk từ 1920-1923.

Trở về St.Petersburg, Bianki kết thân với các nhà văn chuyên viết cho thiếu nhi, trong đó có Kyer Ivanovich Chukovski, là bạn thân của Samuil Marshak và Boris Zhitkov.

Truyện ngắn đầu tiên của ông được in trên tạp chí thiếu nhi Vorobei vào năm 1923. Cùng năm đó, Bianki đã xuất bản cuốn sách đầu tiên dành cho trẻ em có tựa đề Chei Nos Luchshe (Mũi Của Ai Thính Hơn).

Thế nhưng tác phẩm nổi tiếng nhất của ông lại là Lesnaya Gazeta (Tạp chí về Rừng). Cuốn sách độc đáo về cuộc sống hoang dã này được viết trong suốt những năm 1920. Sau đó liên tục được tái bản trong 35 năm tiếp theo, hằng năm đều được chính tác giả bổ khuyết và cập nhật, và ông làm điều này cho đến cuối đời.

Đây gần như là một cuốn bách khoa toàn thư về đời sống của rừng và những cư dân tự nhiên của rừng. Văn phong trong sáng và đầy màu sắc trong những trang sách của Bianki đã khơi gợi trí tưởng tượng của bạn đọc nhỏ tuổi, đánh thức trong các em tình yêu với thế giới tự nhiên – rừng và muông thú lấy rừng làm nhà.

Cuốn sách được dịch ra nhiều thứ tiếng, nó còn trở thành kịch bản cho chương trình phát thanh dành cho trẻ em nổi tiếng Vesti is lesa (Tin tức Rừng), được chính Bianki dẫn trên Đài phát thanh Leningrad (nay là St. Petersburg). Chương trình được sản xuất tại Leningrad (St. Petersburg), và được phát sóng lại trên khắp Liên Xô với số lượng thính giả ước tính là năm mươi triệu người trong những năm 1950, trở thành một trong những chương trình phát thanh có thính giả đông nhất thời ấy.

Bianki coi động vật như một nhân loại khác. Ông viết rằng động vật và thực vật sống một cuộc sống phong phú với nhiều giai đoạn, nhiều sự kiện y như con người. Mỗi ngày và mỗi phút, muông thú trong rừng cũng lớn lên, học hỏi, xây nhà dựng cửa, lập gia đình, sinh con đẻ cái và nuôi dạy chúng, giống như con người vậy.

Bianki tham gia vào các cuộc thám hiểm khoa học trên Volga, Altai Krai, Urals và Kazakhstan và mang về những ghi chú khoa học phong phú. [iv]

Một trong những cuốn sách nổi tiếng nhất của ông là cuốn sách Xung Và Cung - Đôi Bạn Voi Dũng Cảm được lấy cảm hứng sáng tác từ câu chuyện có thật về hành trình từ nước Việt đến nước Nga của hai con voi Xung và Cung, được xuất bản tới hàng triệu bản bằng tiếng Nga. Hơn 60 năm sau, cuốn sách “Xung Và Cung - Đôi Bạn Voi Dũng Cảm” lần đầu tiên được Nhà xuất bản Kim Đồng dịch ra tiếng Việt và giới thiệu đến độc giả Việt Nam.