ĐÊM THƠ – NHẠC – KỊCH “HOA CÚC XANH” TƯỞNG NHỚ SINH NHẬT LẦN THỨ 80 CỦA THI SĨ XUÂN QUỲNH
Chúng ta còn nhớ, ngày 6/10/2019, đúng dịp sinh nhật lần thứ 77, chân dung của cố thi sĩ Xuân Quỳnh xuất hiện trên trang chủ Google. Hình ảnh của bà hiện diện trên toàn thế giới và được Google vinh danh như một biểu tượng tiêu biểu của giới văn nghệ sĩ Việt Nam. Bà là người thứ 3 của Việt Nam, sau cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và cố danh họa Bùi Xuân Phái được trang tìm kiếm lớn nhất thế giới này vinh danh trang trọng.
Chỉ ngần đó thôi cũng đủ để thấy sức sống của di sản thơ ca Xuân Quỳnh trong đời sống hiện đại nói chung và trong đời sống thơ ca nói riêng mãnh liệt tới cỡ nào. Hiếm có ai mà sau 34 năm rời xa cõi tạm, tên tuổi lẫn thơ ca vẫn được người đời ngợi ca, truyền tụng và yêu thích như Xuân Quỳnh, không chỉ riêng ở Việt Nam mà phổ quát trên toàn thế giới.
Nhân dịp sinh nhật lần thứ 80 năm nay, gia đình thi sĩ Xuân Quỳnh và Lưu Quang Vũ kết hợp với Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt cùng ê-kíp Se sẽ chứ sẽ tổ chức đêm thơ – nhạc – kịch mang tên “Hoa cúc xanh”, diễn ra vào 20h ngày 5 và 6/10 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Cái tên “Hoa cúc xanh” được lấy ý tưởng từ bài thơ cùng tên “Hoa cúc xanh” của thi sĩ Xuân Quỳnh và vở kịch nổi tiếng “Hoa cúc xanh trên đầm lầy” của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ.
Để đêm thơ – nhạc – kịch “Hoa cúc xanh” thực sự là một đêm nghệ thuật đặc sắc, một dấu ấn khó quên đối với khán giả mến mộ và cộng đồng yêu thơ ca… Ban tổ chức đã mời ê-kíp sáng tạo tham gia dàn dựng chương trình gồm những tên tuổi lớn như: Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp – tổng đạo diễn; Nhạc sĩ Quốc Trung – Giám đốc Âm nhạc; NSƯT Trần Lực – Đạo diễn Sân khấu; Họa sĩ Hà Nguyên Long – Thiết kế sân khấu…
Đặc biệt, chương trình quy tụ đông đảo nghệ sĩ tên tuổi tham gia biểu diễn như: NSND Lê Khanh, NSND Lan Hương, NSƯT Đỗ Kỷ, NSƯT Chiều Xuân, NSƯT Minh Trang, diva Thanh Lam, ca sĩ Bùi Lan Hương …
Chương trình sẽ có bố cục 4 phần: Bầu trời trong quả trứng, Tự hát, Sóng và Hoa cúc xanh. Nếu Tự hát tái hiện chân dung đa diện của Xuân Quỳnh thông qua những sắc màu âm nhạc mới mẻ và những đoạn phim tài liệu ngắn phát giọng nói thật của Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh thì Sóng sẽ đem đến chân dung một nữ sĩ “dữ dội và dịu êm” trong tình yêu. Ở đó, thông qua các tiết mục trình diễn thơ của các nghệ sĩ Lê Khanh, Chiều Xuân, Minh Trang, Lan Hương, Đỗ Kỷ… sẽ đem đến cái nhìn rõ nét hơn về những đối thoại vừa gần – vừa xa, vừa dịu dàng - vừa mãnh liệt của hai tâm hồn thi sĩ để thấy được tình yêu của họ lãng mạn tới mức nào.
Riêng phần Hoa cúc xanh là một vở kịch do đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp viết kịch bản và do sân khấu Lucteam của NSƯT Trần Lực dàn dựng. Vở kịch như một sự kết nối ý tưởng từ bài thơ “Hoa cúc xanh” của thi sĩ Xuân Quỳnh và vở kịch nổi tiếng “Hoa cúc xanh trên đầm lầy” của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ để hai tác phẩm tưởng chừng như không liên quan quyện hòa với nhau. Sự quyện hòa này cũng chính là mạch cảm xúc đầy thi vị và lãng mạn của tình yêu Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh.
Thi sĩ Xuân Quỳnh (1942 - 1988) sinh năm 1942 tại làng La Khê, xã Văn Khê, thị xã Hà Đông, tỉnh Hà Tây (nay là quận Hà Đông, Hà Nội). Bà bước chân vào nghệ thuật với nghề nghiệp là diễn viên múa ở Đoàn Văn công nhân dân Trung ương và đã nhiều lần đi biểu diễn ở nước ngoài. Từ năm 1962 đến 1964, Xuân Quỳnh học Trường bồi dưỡng những người viết văn trẻ (khoá I) của Hội Nhà văn Việt Nam. Sau khi học xong, bà làm việc tại báo Văn nghệ, báo Phụ nữ Việt Nam. Với những đóng góp xuất sắc cho nền văn học Việt Nam, năm 2017, bà được truy tặng giải thưởng Nhà nước và Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
Nhà thơ Xuân Quỳnh đã in các tập thơ Tơ tằm - chồi biếc (thơ, in chung, Nhà xuất bản Văn học, 1963); Hoa dọc chiến hào (thơ, in chung, 1968);Gió Lào, cát trắng (thơ, 1974);Lời ru trên mặt đất (thơ, 1978);Sân ga chiều em đi (thơ, 1984);Tự hát (thơ, 1984);Hoa cỏ may (thơ, 1989);Thơ Xuân Quỳnh (1992, 1994);Thơ tình Xuân Quỳnh - Lưu Quang Vũ (1994);Hát với con tàu;Cây trong phố - Chờ trăng (thơ, in chung)… Ngoài ra bà còn có nhiều tập thơ, sách viết cho thiếu nhi như: Bầu trời trong quả trứng (thơ thiếu nhi, 1982); Truyện Lưu Nguyễn (truyện thơ, 1985); Mùa xuân trên cánh đồng (truyện thiếu nhi - 1981); Bến tàu trong thành phố (truyện thiếu nhi, 1984); Vẫn có ông trăng khác (truyện thiếu nhi, 1986); Tuyển tập truyện thiếu nhi (1995); Chú gấu trong vòng đu quay (tập truyện)…
Nhà thơ, nhà viết kịch Lưu Quang Vũ sinh năm 1948 tại xã Thiệu Cơ, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ, quê gốc ở phường Hải Châu, quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng, là con trai nhà viết kịch Lưu Quang Thuận. Năm 20 tuổi ông đã có thơ in chung với nhà thơ Bằng Việt trong tập “Hương cây- Bếp lửa” (1968).
Từ 1978 đến 1988, nhà thơ Lưu Quang Vũ làm biên tập viên Tạp chí Sân khấu, bắt đầu sáng tác kịch nói với vở kịch đầu tay Sống mãi tuổi 17 viết lại theo kịch bản của Lưu Quý Kỳ. Tiếp sau đó, hơn 50 vở kịch của ông đã gây nên một hiện tượng chấn động sân khấu kịch nói cả nước như: Nàng Sita, Hẹn ngày trở lại, Nếu anh không đốt lửa, Hồn Trương Ba da hàng thịt, Lời thề thứ 9, Khoảnh khắc và vô tận, Bệnh sĩ, Tôi và chúng ta, Người tốt nhà số 5, Ngọc Hân công chúa, Linh hồn của đá, Ông vua hóa hổ, Chiếc ô công lý, Ông không phải là bố tôi, Điều không thể mất, Ai là thủ phạm, Chuyện tình bên dòng sông thu, Tin ở hoa hồng, Hoa cúc xanh trên đầm lầy, Lời nói dối cuối cùng, Mùa hạ cuối cùng…Cùng với sự nghiệp sân khấu, Lưu Quang Vũ cũng là một thi sĩ xuất sắc với giọng điệu thơ mạnh mẽ, nồng nàn, làm say đắm lòng người với các tập thơ: Mây trắng của đời tôi (1989), Bầy ong trong đêm sâu (1993), Gửi tới các anh (1998), Di cảo (thơ và nhật ký, 2008), Gió và tình yêu thổi trên đất nước tôi (thơ tuyển)… Lưu Quang Vũ vinh dự được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào năm 2000.
Để ghi nhớ những đóng góp xuất sắc của hai tác giả Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh, tên ông bà được đặt tên cho nhiều đường phố ở Đà Nẵng, Quy Nhơn, TP.HCM và mới nhất là Hà Nội …
Năm 1988, vợ chồng Xuân Quỳnh, Lưu Quang Vũ cùng con trai Lưu Quỳnh Thơ qua đời trong một vụ tai nạn giao thông ở Hải Dương, trên đường đi dựng kịch trở về. 34 năm qua, hình ảnh yêu thương của Lưu Quang Vũ - Xuân Quỳnh và con trai Quỳnh Thơ vẫn sống mãi trong tâm khảm của người thân, bè bạn, đồng nghiệp….
Năm nay, cũng vào dịp kỉ niệm sinh nhật lần thứ 80 của thi sĩ Xuân Quỳnh, gia đình phối hợp với Nhà xuất bản Kim Đồng và Công ty Sách Nhã Nam cho ra mắt 3 cuốn sách: “Xuân Quỳnh - nhật ký chiến trường và những bức thư chưa từng công bố”, “Trời xanh của mỗi người”, và tái bản tập thơ tuyển “Không bao giờ là cuối”.
Ma Khánh Yến
